Suy
Tư
Đất trời đang dần thay
đổi, khí hậu bất thường, thiên tai lũ lụt, dịch bệnh tràn lan. Người ta nói với
nhau rằng, ở Việt Nam hiện tại chỉ có hai mùa: mùa mưa lũ và mùa dịch bệnh. Vũ trụ
không còn được hiền hòa như thuở ban sơ, chim kêu vượn hót, nước chảy êm đềm.
Con người cũng vậy, trong những ngày vừa qua, đứng trước hiện tượng nhân tai và
thiên tai, tiếng kêu cứu của đồng loại vang vọng tới trời, và đã chạm ngõ đến
những lòng nhân biết yêu thương. Tuy nhiên, khi đứng trước những biến cố đau
thương như thế, ta có nên quay về với thực tại để tìm ra nguyên nhân, và một
cách chậm rãi để nhìn nhận ra sự việc đang vận hành như thế nào?
Trong những ngày qua,
miền trung Việt Nam đã phải hứng chịu cảnh nước lũ dâng cao, nhà nhà bị ngập
trong biển nước, tiếng kêu cứu của những con người, vì đói, vì đang phải đối diện
với tử thần. Nước xuống chưa được bao lâu, thì gió nổi lên, gió thổi với sức mạnh
giật từ cấp 12-15, đã thồi bay biết bao nhiêu mái ngói, căn nhà của những con
người nghèo khổ. Của cải vật chất bay theo cùng con nước và ngọn gió vô tình. Tuy
vậy, không chỉ dừng lại ở việc mất của, nhưng đau thương hơn nữa, con người phải
nhìn cảnh thân nhân và đồng bào của mình bị nước cuốn trôi, dìm chết, bị những đống đất vô
tình chôn sâu. Dịch bệnh vẫn còn đó chưa dứt, nó vẫn còn đang âm ỉ, và đang đợi
cơ hội để bùng ra, để rồi lại lạnh lùng cướp đi sức khỏe và mạng sống của con
người, thế mà, các tai ương khác lại ấp tới. Vậy, phải chăng con người đang bị
trời trừng phạt vì tội lỗi của họ? Xã hội hôm nay,con người quá tàn độc, thai
nhi bị giết mỗi ngày, ăn trộm cướp giật như cơm bữa, đôi đũa biến thành vũ khí
tranh giành miếng ăn, máu chảy thành sông. Đứng trước những thực tại như thế,
ta bất giác nghĩ rằng: “trời đang trả đũa con người, trời cao đang ăn miếng trả
miếng với con người”. Thậy vậy, thay vì than trách trời cao, đã không ban nắng
xuân trong nhưng ngày mưa bão, đã không đưa cánh tay uy hùng của mình để ngăn
giữ dòng nước, phá tan dịch bệnh, con người nên nhìn vào những gì đang hiện diện
trước mắt mình. Người ta bất chấp lợi nhuận kinh tế, tàn phá thiên nhiên, thủy
điện mọc lên như nấm. Vì mục đích chính trị, người ta sẵn sàng chế tạo vũ khí
sinh học để tiêu diệt lẫn nhau. Đứng trước bước tiến của khoa học, người ta loại
bỏ trời cao, xa rời Thượng Đế. Chủ trương “Chúa đã chết rồi”, đang lan tràn khắp
nơi. Vậy, lúc này đây, những tai ương đang xảy ra do trời hay do người?
Khi đứng trước những
đau thương, tiếng kêu thảm thiết lại vang lên, vì ta bất lực, với sức riêng của
mình ta không làm gì được. Tiếng kêu ấy, đã đụng chạm
lòng nhân ái của biết bao nhiêu con người. Người ta tiết kiệm chi tiêu nhằm ủng
hộ những nơi khó khăn, những cái bánh, gói mì tôm và những món quà quý giá khác
đã đến được với những con người đang cần. Tuy vậy, những tấm lòng từ thiện, với
mong ước thắp lên ngọn lửa tình yêu trước những băng giá của đất trời, đã trở
thành nơi đấu tố, cướp bóc vì những món quà. Người ta tranh giành nhau vì miếng ăn, chai nước, đấu tố nhau vì những đồng tiền từ thiện. Cũng lúc này, có
những người rao bán tình yêu thương của mình, để được nổi tiếng trên mạng xã hội,
để được người ta quan tâm, nhằm trục lợi cho bản thân. Người ta cắt ghép hình ảnh
để sống ảo, trên mạng xã hội facebook , chân đã chạm bùn lụt, nhưng thực tế bàn
chân đó chưa biết bùn mềm hay cứng (qua vụ việc Huấn Hoa Hồng).
Yêu thương nhau, gửi
cho nhau những món quà trong lúc khó khăn là điều tuyệt vời. Đó cũng là đạo lí
yêu thương của con người, và khi mở rộng tấm lòng, người ta biết quay về với cội
nguồn của mình. Trong nhân gian có câu rằng: “một miếng khi đói, bằng một gói
khi no”. Tuy nhiên, cho nhau những món quà trong lúc khó khăn, thì cũng nên cho
“người nhận”, biết tìm ra công lý. Trong lúc những tấm lòng từ thiện từ khắp
nơi đổ về, ở chốn đang hứng chịu tai ương. Vậy mà, hệ thống bộ máy quan quyền,
được gọi là đầy tớ phục vụ dân đã làm được những gì trong lúc này? Chúng chỉ biết
đưa ra chỉ thị, kêu gọi lòng nhân, nhưng chính chúng không chịu cất bước để
hành động. Từ thiện, hai chữa tốt đẹp biết bao nhiêu. Nhưng, từ thiện không nên
và chỉ dừng lại ở những món quà, dừng lại ở những thứ vật chất, mà còn phải từ
thiện cho người ta trong ý thức hệ, đó chính là từ thiện lâu dài. Cứu đói trong
lúc nguy cấp là việc phải được ưu tiên và đặt ra hàng đầu, nhưng cứu đói lâu
dài cũng là điều cấp thiết trong xã hội Việt Nam hôm nay. Vì ý thức hệ của người
dân, hầu như đã bị đồng bộ hóa hết tất cả.
Trước mọi biến cố xảy
ra, người ta thường nhìn nhận và suy tư, để nhận ra “dấu chỉ thời đại”. Nhà
toán học Pascal rất nổi tiếng với câu nói "Con người là một cây sậy, nhưng
là cây sậy biết suy tư". Con người khác con vật ở chổ là suy tư. Thật vậy,
suy tư là điều cần thiết cho cuộc sống của con người. Nếu trước mọi biến cố, mọi
sự việc, con người không biết suy tư thì sẽ hành động theo bản năng. Khi mọi việc
chỉ dừng lại ở bản năng thì chính con người tự hạ đi phẩm giá của mình. Thật vậy,
con người với bản chất là “nhân chi sơ, tính bản thiện”. Con người luôn được
thúc đẩy để hướng đến mọi điều tốt đẹp nhất. Vì vậy, ngay bây giờ, ta phải đi
tìm lại cội nguồn của mình, để cùng nhau xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn, và
để tránh được mọi tai ương xảy đến với mình.
Đức Tin và Văn Hóa
Chúng
ta đang sống trong một thời kỳ mới, giữa một thế giới đầy biến động. Xã hội con
người, dần bước tới một kỷ nguyên tươi sáng, trong mọi lĩnh vực: khoa học, xã hội...
. Con người hôm nay, đặt niềm tin vào khoa học, bởi sự phát triển vượt bậc của
nó. Tuy nhiên, đây cũng là thời kỳ, con người cảm thấy hoang mang, niềm tin giữa
con người với nhau, giữa con người và Thượng Đế. Con người được một nền văn hóa
hiện đại, cung phụng cho một cuộc sống sung túc, đầy đủ về mọi mặt, bởi vậy, một
số người dần trở nên vô cảm và lãnh đạm trước mọi biến cố thời cuộc và của
chính mình. Người ta đón nhận mọi thứ một cách hời hợt, ngay cả trong vấn đề đức
tin của mình với Thiên Chúa. Vì thế, Thánh Giáo hoàng Gioan Phao-lô II đã nói rằng:
“đức tin mà chưa biến thành văn hóa là đức tin chưa thực sự suy tư, chưa đón nhận
một cách chân thành”.
Sống
trên trần gian này, con người luôn khát khao đi tìm Đấng Tạo Hóa. Bởi vì, mọi
thực tại ở trần gian, chưa bao giờ làm con người được no thỏa và đạt tới hạnh
phúc trọn vẹn. Vì thế, giữa vũ trụ mênh mông này, con người được Thiên Chúa ban
tặng cho một đức tin, để nhờ đức tin con người được nhận biết Thiên Chúa và
chân lý của Ngài. Vậy, đức tin là “nhân đức đối thần, nhờ đó chúng ta tin vào
Thiên Chúa và những gì Ngài đã mặc khải cho chúng ta và những gì Hội thánh dạy
chúng ta tin, vì Thiên Chúa là chính chân lý. Nhờ đức tin, con người phó thác bản
thân mình một cách tự do cho Thiên Chúa. Vì thế, người tin tìm biết và tìm thi
hành thánh ý của Ngài vì, “đức tin hoạt động nhờ đức ái” (Gl 5,6)” (SGLHTCG
368). Trong mọi thời đại, con người có một nền văn minh, văn hóa khác nhau. Qua
mỗi thời đại, hậu thế sẽ được kế thừa nền văn hóa tốt đẹp mà cha ông để lại. Vậy,
văn hóa là gì? Thánh Công đồng Vantican II cũng đã định nghĩa rằng: “văn hóa là
tất cả những gì con người dùng để trao đổi và phát triển các năng khiếu đa điện
của thể xác và tâm hồn; cố gắng chế ngự trái đất bằng tri thức và hành động;
làm cho đời sống xã hội, đời sống gia đình và đời sống chính trị trở nên nhân đạo
hơn, nhờ sự tiến bộ trong các tập tục và định chế; sau hết diễn tả, thông truyền
và bảo tồn các công trình, những kinh nghiệm tinh thần và hoài bảo của các thời
đại, để giúp cho nhiều người và toàn thể nhân loại tiến bộ hơn”.
Sống
trong lòng Giáo hội, ngày từ lúc được sinh ra, ta được mời gọi đón nhận đức tin
qua bí tích rửa tội. Bởi vậy, đức tin là món quà Thiên Chúa ban tặng cho ta, đức
tin không phải là một cái gì đó để ta cố gắng bắt lấy. Khi thánh Phê-rô tuyên
xưng đức Giê-su, “Thầy là Đấng Ki-tô Con Thiên Chúa hằng sống” (Mt 16, 16). Khi
ấy, Chúa Giê-su đã khẳng định rằng: “không phải phàm nhân mặc khải cho anh điều
đó, nhưng chính Cha của Thầy, Đấng ngự trên trời” (Mt 16, 17). Ngay từ buổi sơ khai, Thiên Chúa đã có ý định
ban cho con người một nên văn hóa, theo ý chí tự do của họ. Thiên Chúa đã chọn
cụ Áp-ra-ham là một con người cụ thể, để xây dựng và phát triển thành một dân tộc.
Ý định của Thiên Chúa, muốn cho con người xây dựng một nền văn hóa tùy ý mình một
cách rõ nét hơn, khi Ngài ngăn cản con người xây dựng tháp Babel “nào Ta xuống
và làm cho tiếng nói của chúng bị xáo trộn” (St 11, 7). Vì thế, đức tin và văn
hóa là ân sủng mà Thiên Chúa đã tặng ban cho con người.
Sau
khi dựng nên con người, Thiên Chúa đã mời gọi họ cộng tác và tiếp tục công
trình sáng tạo của Ngài, “hãy sinh sôi nảy nở cho thật nhiều, cho đầy mặt đất
và thống trị khắp mặt đất”. (St 1, 28). Dù sau đó, con người phạm tội với Thiên
Chúa, bị Ngài đuổi ra khỏi vườn địa đàng, nhưng Ngài vẫn cho họ khả năng lao động
để tạo ra những thứ nuôi sống mình một cách vất vả hơn. Theo dòng lịch sử thời
gian, cho chúng ta thấy, con người đã sáng tạo những công cụ thô sơ cho tới các
công cụ tân tiến để phục vụ cuộc sống của mình. Có lời chép rằng: “người ta sống
không chỉ nhờ cơm bánh, nhưng còn bởi mọi lời miêng Thiên Chúa phán ra” (Mt 4,
4). Thật vậy, sự sống của con người không chỉ cơm no, áo ấm là đủ, nhưng còn bởi
các giá trị tinh thần khác nữa. Bởi vậy, ở mọi thời, con người đều phát minh ra
các bộ môn nghệ thuật để phục vụ cho đời sống tinh thần của mình. Con người đã
sáng tạo ra, các làn điệu dân ca, các vũ khúc, những điệu nhạc... những môn nghệ
thuật đó, ảnh hưởng trực tiếp bởi lối sống thường ngày của họ. Thật vậy, nền
văn hóa đó không đi ngược lại với đức tin của con người vào Thiên Chúa. Bởi vì,
Thiên Chúa ban cho con người lí trí để phân biệt và hành động theo lương tâm của
mình. Và đức tin là một hành vi nhân linh, tức là con người tin và Thiên Chúa
và gắn bó với những chân lý do Ngài mặc khải không đi ngược lại với tự do và
trí khôn của con người. Thực tế đã cho chúng ta thấy rằng, các bộ môn văn hóa
hay lối sống văn hóa tốt đẹp của con người là cách thức để mỗi người biểu thị đức
tin của mình. Đức tin là một hành vi nhân linh, bởi vậy, đức tin và văn hóa
luôn song hành với nhau để hướng tới Thiên Chúa.
Trong
đức tin, con người được tự do đón nhận Thiên Chúa. Thiên Chúa ban đức tin cho
con người để mỗi người phục vụ Ngài trong tinh thần và chân lý. Qua dòng lịch sử
thời gian của Giáo hội ta thấy rằng, Giáo hội luôn mời gọi con cái trong gia
đình nhân loại đến với mình, và Giáo hội không bao giờ dùng những cách thức để
chiêu dụ người ta. Bởi vậy, trong đời sống đức tin, mỗi người sẽ có cách riêng
để sống và thể hiện đức tin của mình. Cũng vậy, trong đời sống văn hóa, tuy rằng
có những con người cùng một dân tộc, cùng một ngôn ngữ, nhưng mỗi người sẽ có
nét văn hóa riêng. Con người là một tổng hòa văn hóa. Trong kiến trúc nghệ thuật,
có người thích thế này, người thích thế khác. Trong quan niệm sống, cùng một vấn
đề nhưng người này có quan niệm khác người kia, và còn nhiều lĩnh vực khác nữa,
mỗi người sẽ có một nét riêng cho mình. Tuy vậy, mọi thứ phải được chiếu rọi dưới
ánh sáng Tin mừng của Thiên Chúa, vì lệ thuộc vào Thiên Chúa làm cho con người
được tự do hơn. Thật vậy, đức tin là một hành vi tự do để mỗi người, diễn tả
nét văn hóa riêng của mình.
Nền
khoa học của con người đang ở giai đoạn phát triển, nhờ khoa học con người đã đạt
được những thành tựu to lớn. Ngày nay con người có thể bay tới cung trăng, lặn
xuống đáy biển sâu, và người ta cũng đã sáng chế ra nhiều thiết bị, máy móc hiện
đại để phục vụ cuộc sống con người. Các lĩnh vực nghệ thuật cũng bước sang
trang sử mới, các dòng nhạc khác nhau ra đời để phục vụ cho mọi lứa tuổi và sở
thích riêng của từng người, nghệ thuật kiến trúc xây dựng... cũng đảm bảo được mọi
nhu cầu của mọi người. Thật vậy, trong một nền văn hóa đa dạng như thế, một nền
văn hóa, hầu như có thể thỏa mãn được niềm khao khát của con người, làm cho người
ta nghĩ rằng: “đức tin không còn chổ đứng trong nền văn hóa hiện đại”. Tuy
nhiên, càng khám phá ra sự văn minh, người ta càng nhận biết Thiên Chúa. Thánh
Phao-lô cũng đã khẳng định rằng: “những gì người ta có thể biết về Thiên Chúa
thì thật là hiển nhiên trước mắt họ, vì Thiên Chúa đã cho họ thấy rõ” (Rm 1,
19). Khi nhà bác học Issac Newton khi quan sát các hành tinh và dải ngân hà đã
reo lên rằng: “tôi thấy Thiên Chúa đi qua kính viễn vọng của tôi”. Hay nhà toán
học Justus-von Liebig đã nói rằng: “sự vĩ đại và trí khôn vô tận của Đấng Tạo
Hóa sẽ chỉ được nhận thấy bởi những người cố công rút ra ý tưởng của mình từ cuốn
sách vĩ đại mà chúng ta gọi là thiên nhiên”. Trong các lĩnh vực văn hóa khác,
dáng dấp của đức tin cũng được tỏ lộ và qua những nét đẹp của văn hóa người ta
thể hiện đức tin của mình ở trong đó. Bởi vậy, đức tin đi vào mọi ngõ nghách của
đời sống con người và trở thành một nền văn hóa.
Chúa
Giê-su, một con người mang nền văn hóa bởi dân tộc mình. Khi xuống thế làm người,
Đức Giê-su được chọn sinh ra trong dòng dõi vua Đa-vít, như lời của sứ thần
Giáp-ri-en đã loan báo rằng: “Đức Chúa là Thiên Chúa sẽ ban cho Người ngai vàng
vua Đa-vít, tổ tiên Người” (Lc 1, 32). Chúa Giê-su được sinh ra trong gia đinh
Nagiaret, thân mẫu người là đức Maria, và có thánh Giuse là cha nuôi của Người.
Chúa Giê-su được sinh hạ tại Bê-lem, miền Giu-đê, trong Tin mừng cũng đã diễn tả
rằng: “phần người, hỡi Bê-lem, miền đất Giu-đa, ngươi đâu phải là thánh phố nhỏ
nhất của Giu-đa, vì người là nơi vị lãnh tụ chăn dắt Ít-ra-en dân Ta sẽ ra đời”.
(Mt 2, 6). Thật vậy, đức Giê-su là Thiên Chúa, nhưng khi mặc lấy thân phận con
người, Ngài cũng có một tổ quốc, một dòng tộc, một gia đình và một ngôn ngữ. Bởi
vậy, đức Giê-su cũng được dạy dỗ và ảnh hưởng bởi nền văn hóa thời đó. Tuy
nhiên, khi đứng trước một nền văn hóa còn thiếu yêu thương, thiếu bác ái, nhưng
Ngài không hề có ý đinh hủy bỏ đề xây dựng lại, nhưng Ngài đã kiện toàn nền văn
hóa đó. Trong Tin mừng Thánh Mát-thêu cũng đã diễn tả rằng: “Thầy đến không phải
để bãi bỏ nhưng để kiện toàn” (Mt 5, 17). Chúa Giê-su mang nền văn hóa của dân
tộc mình, và Ngài đón nhận một cách chân thành vì Ngài tôn trọng sản phẩm văn
hóa của con người.
Môi
trường sống của con người hôm nay, thật giả lẫn lộn. Lịch sử con người, đã hun
đúc được nhiều nền văn hóa tốt, mang lại các giá trị nhân văn cho con người. Tuy
nhiên, bên cạnh đó cũng xuất hiện biết bao nền văn hóa xấu đang đầu độc thế hệ
con người hôm nay. Người ta biểu tình để được hệ thống pháp luật cho phép phá
thai, sử dụng ma túy, ăn chơi trác táng được coi là nét văn hóa mới của giới trẻ.
Con người đề cao những giá trị vật chất, chạy theo chủ thuyết vô thần để loại bỏ
Thượng Đế. Văn hóa mặc kệ người khác, chỉ cần mình có lợi là đủ, vì thế, thiên
nhiên bị tàn phá, tài nguyên khoáng sản bị khác thác quá mức cho phép. Nền văn
hóa đó đã đưa đến hậu quả rất nghiêm trọng cho con người; thiên nhiên lên tiếng,
thiên tai lũ lụt bất thường xảy ra khắp nơi. Bị tiêm nhiễm bởi nền văn hóa tiêu
thụ, con người dần trở nên vô cảm với nhau và với chính mình. Con người cảm thấy
lo âu về chính mình, đức tin bị trống rỗng. Người ta đi tới nhà thờ, chùa chiền,
hay các cơ sở tôn giáo khác để cầu nguyện với mục đích mong sao trời ban cho
mình có được nhiều của cải, địa vị thăng tiến. Con người dần quên mất đi căn
tính đích thực của mình đó chính là tâm hồn. Khi lấy đức tin ra để sống người
ta cảm thấy hoang mang với chính đức tin của mình,đức tin đã được thụ huấn ngày
hôm đó. Người ta không hiểu đức tin của mình đang đi tới đâu, và đức tin của
mình là gì? Thực tại đau thương đó đang xảy ra, bởi vì, người ta không chịu dừng
lại cuộc sống, cơm gạo áo tiền để suy tư về những điều thánh thiêng mình đã được
lãnh nhận.
Người
Công Giáo Việt Nam khi nhắc đến, truyền giáo và hội nhập văn hóa với đức tin,
chắc ai cũng nhớ vị truyền giáo, cha Đắc Lộ. Để truyền giáo ở một đất nước xa
xôi, khác văn hóa, chữ viết và những tập tục khác, cha Đắc Lộ đã không quản ngại
vượt bao khó khăn để truyền rao đức tin cho các tín hữu nơi đây. Khi tới Việt
Nam, Ngài đã bỏ ra rất nhiều thời gian để học ngôn ngữ, tìm hiểu văn hóa. Và
ngài cũng noi gương Chúa Giê-su, luôn tôn trọng văn hóa của con người bản địa,
và dùng nét đẹp văn hóa của họ để cho họ nhận ra Thiên Chúa nơi chính nền văn
hóa đó. Cha Đắc Lộ luôn tôn trọng và giữ phong tục tập quán của người Việt Nam,
đồng thời đưa ra những thích ứng phù hợp. Những tập tục dị đoan của ba Ngày tết
Việt Nam được thay bằng nghi thức kính Ba Ngôi Thiên Chúa. Thay vì cắm cây nêu,
Cha đã dựng cây Thánh Giá. Những nghi lễ Công Giáo được tổ chức mang màu sắc
phù hợp với tâm tình Việt Nam hơn. Ngày nay chúng ta còn giữ lại một số truyền
thống như làm phép nến, dùng cành ô-liu trong ngày lễ Lá, ngắm Thương Khó Chúa
Giêsu vào mùa Chay. Cha khuyến khích giáo hữu sáng tác thơ nhạc, giới thiệu
Thiên Chúa cho người khác. Để làm được như vậy, cha Đắc Lộ đã suy tư rất nhiều
về đức tin của mình, và chính ngài cũng đã đón nhận đức tin của mình một cách
chân thành.
Đức
tin và văn hóa không đối lập nhau, nhưng luôn song hành cùng nhau. Bởi vì, đức
tin và văn hóa đều xuất phát từ ý định của Thiên Chúa; đức tin là một hành vi
nhân linh: những chân lý của Thiên Chúa không đi ngược lại với trí khôn và tự
do của con người; đức tin là một hành vi tự do, con người được tự do suy tư để
biến đức tin ấy trở thành nét văn hóa của dân tộc mình. Và, đức tin cùng với
văn hóa đi vào mọi ngõ nghách của đời sống con người. Đức tin và văn hóa của
con người luôn được chiếu soi qua lăng kính của ánh sáng Tin mừng, bởi vậy, mọi
điều tốt đẹp đều đến từ Thiên Chúa. Vậy, đức tin phải biết suy tư để làm phong
phú hóa, và phải đón nhận một cách chân thành để có lòng mến.
Tìm Kiếm
Ngay
từ lúc được hiện diện trong thế giới này, Thiên Chúa đã ban cho con người một
gia đình, để trong gia đình đó, con người được yêu thương. Ngài cũng ban cho
con người tất cả mọi sinh vật trong vũ trụ, để con người được làm chủ và hưởng
dùng. Như trong Thánh Vịnh đã ca tụng rằng: “Chúa cho con người chẳng thua kém
thần linh là mấy, ban vinh quang danh dự làm mũ triều thiên, cho làm chủ công
trình tay Chúa sáng tạo, đặt muôn loài muôn sự dưới chân” (Tv 8, 6-7). Tuy
nhiên, vì tội nguyên tổ đã làm đổ vỡ mối tương quan mật thiết giữa con người với
Thiên Chúa, để hôm nay, dù ở trong lầu hoa đài các, hay là vua chúa quan quyền
cho tới những người bé mọn nhất trong xã hội vẫn phải đi tìm kiếm Chúa và khát
khao Ngài. Thánh Âu-Tinh cũng đã thốt lên rằng: “Chúa đã dựng nên chúng con cho
Chúa, nên lòng chúng con khắc khoải cho tới khi được yên nghỉ trong Chúa”.
Trên
chuyến hành trình ở chốn dương gian này, con người đi tìm kiếm mọi thứ mà họ
thiếu và cần. Sống giữa gian trần này, con người đi tìm của cải, vật chất danh
dự. Người ta đi tìm bạn bè, cũng có những người phải đi tìm người thân vì bị thất
lạc. Con người đi tìm sự sống, trong lịch sử ghi lại những con người đi tìm thuốc
trường sinh bất tử để mong ước có thể sống mãi để hưởng thụ lạc thú ở trần gian
mãi mãi. Nhưng dù có tìm kiếm vinh hoa hay phú quý ở trần gian, cũng chưa bao
giờ làm con người ta cảm thấy hạnh phúc trọn vẹn. Và đặc biệt đứng trước cái chết
sinh học, người ta muốn đi tìm phương thuốc để cứu chữa nhưng đó chỉ là mộng tưởng
do con người dựng nên. Bởi vậy, con người luôn luôn có một tâm thức, đi tìm kiếm
Đấng Tạo Dựng. Thật vậy, Thiên Chúa là Đấng mà con người luôn khát khao và kiếm
tìm, bởi vì ta cần Ngài và chỉ có Ngài mới thoả mãn những gì ta đang gặp phải.
Vậy, tìm kiếm Thiên Chúa là “hành động con người vận dụng để tìm kiếm Đấng Tạo
Hoá. Đây là khuynh hướng tự nhiên của con người, một hữu thể tôn giáo. Thiên
Chúa đã đặt để nơi con người nỗi khao khát tìm kiếm Ngài, để trong Ngài con người
được sống và tìm thấy hạnh phúc” (GLHTCG 30, 45).
Ngay
từ lúc tạo dựng, Thiên Chúa đã để cho con người sống trong một cộng đoàn, chứ
không phải sống đơn độc và riêng lẻ. Cộng đoàn đầu tiên mà con người sống cùng
nhau đó là, các mối tương quan trong đời sống gia đình. Trong sách Sáng Thế đã
diễn tả rằng: “Thiên Chúa dựng nên con người có nam, có nữ” (St 1, 27). Từ gia
đình mỗi người đã phát triển và mở rộng ra các mối tương quan, bạn bè, hàng
xóm, xã hội... Sống trong xã hội loài người, con người đối xử với nhau bằng nhiều
mặt khác nhau, con người đối xử với nhau bằng tình huynh đệ yêu thương, nhưng
cũng có những con người đối xử với nhau như kẻ thù muôn kiếp. Tuy nhiên, con
người được “Thiên Chúa sáng tạo theo hình ảnh của Ngài” (St 1, 27), vì thế
trong mỗi một con người đều mang hình ảnh của Thiên Chúa và có một phẩm giá
ngang bằng nhau. Bởi vậy, trong mọi mối quan hệ với nhau con người phải tìm thấy
Chúa trong tất cả mọi người, để yêu thương và tôn trọng. Để duy trì sự sống thể
xác, con người cần làm việc để có miếng cơm manh áo, để có sự công bằng trong
xã hội, con người phải tham gia vào các cộng đoàn chính trị và để có một cuộc sống
sung túc đầy đủ, con người phải tham gia vào các nghiên cứu khoa học và xã hội.
Để được hạnh phúc và sung túc ở đời này, mỗi người cần phải “mang vào” chứ
không phải bàng quan trước mọi lĩnh vực trong xã hội. Thật vậy, dù có làm “bất
cứ việc gì, hãy tận tâm như thể làm cho Chúa, chứ không phải cho người đời” (Cl
3, 23). Trong mọi công việc mỗi người đều có thể tìm thấy Chúa, vì Ngài luôn hiện
diện ở mọi nơi để đồng hành cùng con người.
Trong
kiếp sống này, ta thường bận rộn với sự mưu sinh và sự thăng tiến của bản thân.
Là con người ai cũng phải mang vác biết bao trách nhiệm và bổn phận mà Thiên
Chúa giao phó. Vì thế, nhiều lúc ta cảm thấy mệt nhọc và yếu đuối, vì bản chất
của con người là yếu đuối và hay sa ngã. Bởi vậy, đôi lúc ta phải dừng chân, tạm
gác lại dòng chảy của cuộc đời, để đến với nhà Chúa, đi vào trong Giáo hội, nơi
đó ta được yêu thương, nâng đỡ và dễ dàng tìm gặp được Ngài. Ngay từ lúc mới lọt
lòng mẹ, ta được mời gọi đến với Giáo hội, để qua Giáo hội ta được lãnh nhận
các bí tích. Trước hết, ta được lãnh nhận bí tích rửa tội, khi lãnh nhận bí
tích rửa tội, ta được nên một với Chúa Giê-su. Trong các bí tích ta được gặp gỡ
Thiên Chúa và nhờ sự hoạt động của Chúa Thánh Thần trong các bí tích, ta được
ban cho nguồn sống mới, được ban cho một “tinh thần trẻ”, để ta đủ sức vượt qua
mọi cám dỗ và yếu đuối của phận người. Đến với Giáo hội ta gặp được Chúa trong
các giờ kinh, ta được gặp Chúa qua “Lời của Ngài”, ta được hướng dẫn dưới ánh
sáng Tin mừng của Chúa, như trong Thánh Vịnh đã dạy ra rằng: “Lời Chúa là ngọn
đèn soi cho con bước, là ánh sáng dẫn đường con đi” (Tv 119, 105). Để rồi từ đó, khi đứng giữa ngã ba cuộc đời,
đứng giữa mọi gánh nặng vất vả của kiếp sống nhân sinh, ta luôn được Lời Chúa dẫn
lối đưa đường. Và ở đây, ta được gắn bó mật thiết với Thiên Chúa trong thân thể
duy nhất, như Chúa Giê-su đã nói: “Thầy là cây nho, anh em là cành” (Ga 15, 5).
Giữa
các hoạt động đời thường, giữa những sinh hoạt tôn giáo, có khi nào ta dừng lại
để nghe tiếng lòng mình chưa? Có khi nào ta tự hỏi liệu trong tâm hồn ta có để
cho Chúa một chỗ đứng không, và Ngài ở vị trí nào trong tâm hồn của ta? Trong
kinh nghiệm lịch sử Cựu Ước ta thấy rằng, các tổ phụ khi đứng trước mọi biến cố
đều một mình “lên núi cầu nguyện” với Chúa. Trong Thánh Kinh Tân Ước, ta thấy
hình ảnh của Chúa Giê-su, dù rằng Ngài là Thiên Chúa, nhưng ta thấy mỗi ngày
Ngài đều tránh xa chốn ồn ào, huyên náo, tạm gác mọi công việc, để tìm một chỗ
riêng tư, rồi cùng hàn huyên tâm sự với Chúa Cha. Khi ta tĩnh lặng, mọi ồn ào của
cuộc sống, tĩnh lặng các giác quan của mình, lúc đó, ta bước vào một mối tương
quan cá vị với Chúa. Để rồi từ đó, Thiên Chúa ngỏ lời với ta những điều mà Ngài
muốn ta thực hiện, Ngài cũng sẵn sàng lắng nghe mọi lời giãi bày tâm sự, cầu
xin và van nài của ta. Khi sống một cách cá vị với Thiên Chúa, mỗi người nhận
ra Thiên Chúa có một vị trí đặc biệt trong trái tim của mình. Thiên Chúa phải luôn
đứng hàng đầu trong mọi dự định kế hoạch, trong mọi lời nói cũng như việc làm của
ta, bởi vì nếu “không có Thầy anh em chẳng làm gì được” (Ga 5, 15). Bởi vậy,
tìm Chúa trong tâm hồn mình là điều cần thiết, để ta nhận biết Ngài là ai đối với
cuộc đời của ta.
Dù
rằng Thiên Chúa luôn hiện diện trong mọi khoảnh khắc của đời sống chúng ta,
nhưng có nhiều lúc ta đi tìm nhưng sao chẳng thấy? Xã hội hôm nay đầy biến động,
dịch bệnh lan tràn giết chết hàng ngàn người, sự ác đang tràn lan, con người
ganh ghét, hận thù chém giết lẫn nhau. Các quốc gia vì hám lợi, ôm mộng bá chủ
trái đất mà chạy đua quân sự, vũ trang, coi mạng người như cỏ rác. Con người cảm
thấy hoang mang khi lấy đức tin của mình soi chiếu vào khoa học, xã hội, văn
hoá. Ngay trong chính Giáo hội là nơi được chiếu dãi ánh sáng Tin mừng, nhưng những
“scandal” lạm dụng tình dục trong hàng giáo sĩ và bao nhiêu tội lỗi khác mà một
số nhỏ “các chi thể” trong Giáo hội vương phải, làm cho dân Chúa hoang mang. Đứng
trước một thực tại đau buồn như vậy, con người dần mất phương hướng, họ bắt đầu
tự hỏi liệu có còn Thiên Chúa không, hay Ngài đã chết rồi? Dẫu trong hoàn cảnh
nào, dù sự ác lan tràn khắp mặt đất, hình ảnh Thiên Chúa có bị con người đưa
vào làm “bức tranh của quá khứ”, nhưng Lời Chúa vẫn vang mãi và Ngài luôn hiện
diện. Thánh Phao-lô đã xác quyết rằng: “một khi Đức Ki-tô đã sống lại từ cõi chết,
thì không bao giờ Ngài chết nữa, cái chết không còn quyền chi đối với Người”
(Rm 6, 9). Bằng chứng rõ nét nhất về sự hiện diện luôn luôn của Thiên Chúa là từ
khi Giáo hội được thành lập, đã trải qua biết bao gian nan khốn khó, các thế lực
sự dữ trong và ngoài Giáo Hội ra sức tàn phá, nhưng Giáo hội luôn đứng vững, bởi
Chúa Giê-su đã khẳng định rằng: "Con là Đá, trên đá này Thầy sẽ xây Hội
Thánh của Thầy, và cửa địa ngục sẽ không thắng được" (Mt 16,18). Hơn nữa, ở
cuối Tin mừng của Thánh Mát-thêu, Chúa Giê-su cũng đã hứa rằng: “Thầy sẽ ở cùng
anh em mọi ngày cho đến tận thế” (Mt 28, 20).
Con
người ở mọi thời luôn phải đi tìm kiếm Chúa, bởi con người luôn khao khát Ngài
và con người chỉ được sống và no thoả khi ở trong Ngài, như trong Tin mừng đã
diễn tả: “người ta sống không chỉ nhờ cơm bánh nhưng còn bởi Lời miệng Thiên
Chúa phán ra” (Mt 4, 4). Ngay trong chính ơn gọi của mỗi người, mỗi ngày ta
luôn phải đi tìm, để biết Thánh ý của Chúa và hành động theo ý muốn của Ngài. Bởi
vì, con người chỉ đạt tới hạnh phúc trọn vẹn khi thi hành ý muốn của Thiên Chúa
và gắn bó với Ngài. Vậy, nhiệm vụ chính yếu của con người là đi tìm kiếm Chúa,
để nhận ra và đón nhận tình yêu thương của Ngài, để rồi từ đó ta dám lên đường
ra đi tới các “vùng ngoại biên” để ra truyền Lời Chúa. Trong chốn dương thế
này, ta biết tìm kiếm Chúa và giữ luật yêu thương của Ngài thì mai này ta sẽ được
hưởng hạnh phúc với Ngài, như Chúa Giê-su đã hứa rằng: “Thầy đi dọn chỗ cho anh
em” (Ga 14, 2).
